Lęk przed utartą pracy jest zjawiskiem powszechnym. Często wynika z całkowicie naturalnych obaw o utratę stabilizacji finansowej. Możesz martwić się o przyszłość swoich dzieci lub odczuwać stres wynikający z ciążących na Tobie zobowiązań finansowych (np. spłata kredytu hipotecznego). Inny czynnik to niepewność związana z wizją poszukiwania nowej pracy. Jak racjonalnie podejść do tematu i zmniejszyć napięcie wynikające z lęku przed zwolnieniem?
Paraliżujący lęk przed utratą pracy
Lęk przed utratą pracy to emocja o ogromnych skutkach dla naszego życia zawodowego i osobistego. Często pojawia się w sytuacjach, gdy zaczynamy obawiać się, że nasza stabilna pozycja zawodowa jest zagrożona.
W ostatnich latach odczuliśmy to wszyscy, najpierw pandemia, później wybuch wojny, a dziś na horyzoncie pojawia się widmo głębokich przeobrażeń na rynku wynikających z rozwoju sztucznej inteligencji.
Tymczasem chroniczny stres wynikający z obaw o utratę pracy może mieć bardzo poważne konsekwencje. Prowadzi m.in. do chronicznego zmęczenia, kłopotów ze snem lub dolegliwości ze strony układu krążenia (np. nadciśnienie, arytmia). Mogą dokuczać Ci też bóle głowy. Życie w ciągłym napięciu bardzo często wpływa również na Twoje relacje ze współpracownikami i domownikami.
Jednym z paradoksów lęku przed utratą pracy jest fakt, że może prowadzić do efektu samospełniającej się przepowiedni. Kiedy jesteśmy przekonani, że jesteśmy „na wylocie”, nasza wydajność i zaangażowanie w obowiązki zawodowe mogą się obniżyć. To z kolei zwiększa ryzyko zwolnienia.
Co możesz zrobić, by zmniejszyć lęk przed utratą pracy? Zacznij od przeanalizowania sytuacji, w której się znajdujesz.
Racjonalizujemy – kiedy pracodawcy zwalniają najczęściej?
Istnieje kilka sytuacji, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo zwolnień pracowników. Należą do nich:
- Zmiana kierownictwa lub bezpośredniego przełożonego. Kiedy dochodzi do zmiany w kierownictwie lub rotacji w zespole kierowniczym, często wiąże się to z restrukturyzacją firmy. W takich przypadkach może dojść do zwolnień. Nowi przełożeni często stawiają na „swoich” zaufanych pracowników.
- Zła atmosfera pracy w zespole, plotki, pomówienia, konflikty. Konflikty w zespole pracy oraz negatywna atmosfera mogą być szkodliwe dla efektywności firmy. Pracodawcy mogą zdecydować się na zwolnienia w celu przywrócenia spokoju i poprawy ogólnej atmosfery w miejscu pracy. Często dochodzi tu niestety do manipulacji, szukania „kozła ofiarnego”
- Zakończenie projektu. To jedna z najpopularniejszych sytuacji, które mogą zakończyć się zwolnieniem pracowników. Jeśli firma nie podpisze nowych umów, może zdecydować się na zakończenie współpracy z częścią zespołu.
- Zła kondycja finansowa firmy. Kondycja finansowa firmy jest kluczowym czynnikiem wpływającym na decyzje dotyczące zwolnień. Kiedy firma ma problemy finansowe, może być zmuszona do podejmowania cięć kosztów, w tym zwalniania pracowników, aby utrzymać swoją płynność finansową. Firmy najczęściej zwalniają najdroższych pracowników.
Przeanalizuj sytuację swojej organizacji. Jeśli nie masz do czynienia z jedną z opisanych wyżej sytuacji, ryzyko zwolnienia jest niewielkie.
By zminimalizować swoje obawy, być może warto też zapytać przełożonego o swoją sytuację, np. w czasie spotkań w ramach Systemu Ocen Okresowych.
Czy można pozbyć się lęku przed utratą pracy?
Najlepszym sposobem zminimalizowania lęku przed utratą pracy są „działania wyprzedzające”. Twoja obawa może wynikać po prostu z niskiego poczucia własnej wartości i braku wiary we własne kompetencje. Jak z tym walczyć?
Możesz zacząć od tego, by poznać obecną sytuację w Twojej branży. Sprawdzaj portale branżowe i regularnie przeglądaj ogłoszenia o pracę dotyczące Twojego lub podobnych stanowisk. Zwróć uwagę, jakie umiejętności są obecnie pożądane przez pracodawców i stawiaj na ciągły rozwój.
Korzystaj z ofert szkoleń i kursów poszerzających Twoje kompetencje.
Pomyśl o budowaniu marki osobistej. Możesz wykorzystać do tego branżowe media społecznościowe, gdzie pochwalisz się swoimi sukcesami, zaczniesz brać udział w dyskusjach, opublikujesz ciekawą analizę.
Zawsze dobrym pomysłem jest też nauka języków obcych.
Lęk przed utratą pracy często bezpośrednio związany jest też z finansami. Ewentualne zwolnienie będzie znacznie mniejszym problemem, jeśli zawczasu zbudujesz finansową poduszkę bezpieczeństwa i pomyślisz o dodatkowych źródłach dochodu.
Problem może być głębszy
Lęk przed utratą pracy może stanowić tylko wierzchołek góry lodowej. Często, gdy przyjrzymy się głębiej swoim emocjom, odkrywamy, że nasze zmartwienia dotyczące pracy są jedynie manifestacją bardziej skomplikowanych problemów emocjonalnych i psychologicznych. Na przykład, lęk przed zwolnieniem z pracy może wynikać z nieprzepracowanego syndromu oszusta. Może być też związany z ogólnym lękiem przed zmianami w życiu.
W takich przypadkach terapie psychologiczne oraz techniki samopomocowe, takie jak pisanie ekspresywne, mogą przynieść bardzo dobre rezultaty. Pomagają one nie tylko zgłębić i zrozumieć te bardziej złożone emocje, ale przede wszystkim pracować nad nimi. Zapoznaj się z ofertą mojego programu autoterapii Samopisanie®. Być może będzie to pierwszy krok, który pozwoli Ci odkryć prawdziwe przyczyny Twojego lęku przed utratą pracy.
