Przyjmijmy, że bohaterka tej historii ma na imię Monika, 50. lat, męża i dwoje dorosłych dzieci. Chociaż pracowała przez całe życie i zadbała o swoją aktywność zawodową, to jak sama mówi – przede wszystkim czuje się matką, a macierzyństwo jest dla niej rolą życia.
Odkąd urodziły się dzieci wszystko kręciło się wokół nich, Monika bez reszty poświęciła się macierzyństwu. Bardzo angażowała się w wychowanie, wspierała edukację, dbała o zdrowie i dobre warunki rozwoju swoich dzieci. Nawet, kiedy dorastały Monika dbała o wspólne wakacje i o to, aby czas spędzany razem dawał im dobre wspomnienia i budował więź w rodzinie.
Dzieci Moniki mają 19 i 20 lat i od kilku miesięcy mieszkają poza domem. Córka i syn wybrali studia daleko od miejsca zamieszkania. Kiedy z domu wyprowadził się starszy Syn Monika poczuła nieznane jej dotąd uczucie głębokiego lęku przed samotnością. Przez wiele lat wierzyła, że dzieci zostaną z nią na zawsze.
Kilka miesięcy temu z domu wyprowadziła się córka, a życie Moniki gwałtownie się zmieniło. Coraz częściej zastanawia się jak mogła nie zauważyć, że tak bardzo oddalili się od siebie z mężem? Każde z nich ma własne zainteresowania, sprawy, a nawet znajomych.
Do tej pory myślała, że jej małżeństwo jest zdrowe i w miarę udane, teraz kłócą się z mężem coraz częściej i coraz zacieklej. W dodatku żyją z Pawłem pozornie razem, a jednak zupełnie osobno.
W domu, który dawniej tętnił życiem, nagle zrobiło się cicho. Codzienną rutynę z zakupami, gotowaniem rodzinnych obiadów i dbaniem o dom zastąpiło poczucie samotności i pustki. Monika z coraz większym trudem radzi sobie z samotnością, ciszą i brakiem obowiązków matki.
W pierwszym najtrudniejszym okresie Monika rzuciła się w wir pracy, miała nadzieję że to, co dotąd dawało jej poczucie spełnienia i tym razem nie zawiedzie. Coraz częściej jednak przychodziło jej do głowy, że… bardzo żałuje godzin, które spędziła w pracy zamiast z dziećmi. Bardzo tęskni i gdyby mogła cofnąć czas pracowałaby mniej i więcej uwagi poświęciła macierzyństwu!
Wkrótce do zmagań dołączył głęboki kryzys tożsamości: bez codziennych obowiązków i opieki nad dziećmi Monika nie wie kim jest, nie umie już opisać samej siebie poza, najważniejszą do tej pory, rolą matki. Niegdyś uśmiechnięta i pełna życia, teraz czuje się zagubiona i niepewna swojej tożsamości.
Monika czuje, że jej smutek i tęsknota za dziećmi coraz bardziej izolują ją od świata i dotychczasowych znajomych. Coraz częściej nie ma ochoty na spotkania z koleżankami, a wyjście z domu wydaje się jej wyczynem, który przekracza jej siły i możliwości.
Emocjonalny zamęt ma wpływ na zdrowie fizyczne Moniki – nie może spać – bardzo trudno jest jej zasnąć i spokojnie przespać cala noc. Zmęczenie, które czuje jest tak silne, że odbiera jej energię do życia i wszelką motywację do działań. Nawet tych, które kiedyś sprawiały jej przyjemność. Często boli ją głowa. Mięśnie napięte do granic możliwości utrudniają ruch i jeszcze zwiększają dyskomfort codziennego życia.
Co to jest syndrom pustego gniazda?
Objawy, których doświadcza Monika to fizyczne i emocjonalne skutki „syndromu pustego gniazda”.
Syndrom może oczywiście dotknąć oboje rodziców, ale znacznie częściej doświadczają go matki. Kobieta, która poświeciła 20 i więcej lat swojego dorosłego życia na wychowanie dzieci często postrzega rolę matki jako najważniejszą w życiu, nawet jeśli pracowała i starała się realizować cele zawodowe.
Kiedy najmłodsze dziecko wyprowadzi się z domu, matka czuje, że najważniejsze zadanie w jej życiu zostało wypełnione, a rola matki będzie musiała się zmienić i przekształcić odpowiednio do okoliczności.
Emocje, które pojawiają się w tym trudnym czasie to zdezorientowanie, tęsknota za dziećmi, samotność, niepewność dotycząca przyszłości i celu w życiu. Z czasem kobieta uczy się funkcjonowania poza macierzyństwem, a psychologowie sugerują że, czas przejścia od roli „mamy” do niezależnej kobiety może zająć od 18 miesięcy do dwóch lat.
Ten proces przemiany często porównuje się z żałobą, która odczuwamy po stracie bliskiej osoby, po rozpadzie ważnego związku, rozwodzie lub innej ważnej zmianie życiowej.
Kilka słów o „syndromie pustego gniazda”
Nie udało mi się odnaleźć szczegółowych statystyk dotyczących tego ile kobiet w Polsce każdego roku przeżywa syndrom pustego gniazda, ale chociaż nie ma dokładnych danych na ten temat, to każdy przypadek, kiedy dorosłe dzieci opuszczają rodzinny dom, aby zacząć życie na własny rachunek jest zarówno dla matki jak i dla ojca doświadczeniem bardzo trudnym i skrajnie stresującym.
Badania i analizy prowadzone w USA i krajach Europy zachodniej wykazały, że syndrom pustego gniazda dotyka zwłaszcza kobiety, które całe życie poświeciły macierzyństwu i po odejściu dzieci muszą nauczyć się żyć inaczej. Każdy przypadek syndromu pustego gniazda jest inny, a konkretne dane z poszczególnych krajów różnią się między sobą i zależą od dynamiki w rodzinie, unikalnych okoliczności oraz czynników kulturowych.
Jakie są objawy syndromu pustego gniazda?
To naturalne, że kiedy dorosłe dzieci opuszczają rodzinny dom tęsknisz i martwisz się o nie. Jeśli jednak Twoje emocje stają się przytłaczające, a Twój nastrój pogarsza się możesz doświadczać pogłębionego syndromu pustego gniazda.
Jeśli nie jesteś pewna swoich emocji i tego, co dzieje się z Tobą zrób nasz darmowy krótki test. Jego wyniki dadzą Ci wskazówkę i pierwszą odpowiedź na pytanie: czy emocje, z którymi się borykasz to syndrom pustego gniazda?
Przyjrzyjmy się teraz przez chwile najpowszechniejszym objawom „syndromu pustego gniazda”:
✅ Uczucie dojmującego smutku po wyjeździe dzieci
Dom wydaje Ci się pusty i bardzo cichy. Możesz tęsknić za hałasem i rodzinnym chaosem, które dotąd go wypełniały.
✅ Uczucie niepokoju i kłopoty ze skupieniem uwagi:
zwłaszcza w pierwszym okresie nieobecności dzieci w domu możesz mieć trudności ze skupieniem uwagi na codziennych, prostych czynnościach. Niepokój, który odczuwasz jest częstą reakcją na zmianę harmonogramu dnia i ciszę w Twoim domu.
✅ Martwienie się o bezpieczeństwo dzieci
To naturalne, że jako matka niepokoisz się o losy i bezpieczeństwo swoich dzieci, jeśli jednak twój niepokój zaburza Ci spokojny sen lub przez dłuższy czas w ciągu dnia nie potrafisz wyciszyć swoich emocji rozważ przejście przez naszą terapiȩ pisania ekspresyjnego.
Ten model terapeutyczny polega na tym, że przez 5 kolejnych dni, przez zaledwie 20 minut dziennie pod okiem terapeuty piszesz o swoich emocjach i doświadczeniach związanych z usamodzielnieniem się dzieci. W przypadku syndromu pustego gniazda najbardziej pomocne będą moduły jak radzić sobie z lękiem oraz jak radzić sobie z żałobą i żalem w trakcie straty lub zmian życiowych.
Pisanie ekspresyjne ma leczniczą moc. Nie musisz umieć pisać literacko, ani być pisarką, aby sobie pomȯc!
Jak przygotować się na wyprowadzkę z domu dorosłych dzieci?
Czy można wcześniej przygotować się na doświadczenie syndromu pustego gniazda?
Przewidywanie z wyprzedzeniem i przygotowanie się na wydarzenia i zmiany, które nastąpią w przyszłości zawsze jest dla nas korzystne.
Odejście dzieci z domu oznacza poważną zmianę nie tylko w dynamice rodziny, ale również w naszej psychice i tożsamości matki. Co możemy zrobić i jak przygotować się na moment, kiedy dorosłe dzieci opuszczą dom?
1. Skoncentruj się na tym, aby zatroszczyć się o siebie. Postaraj znaleźć czas na to, aby zadbać o swoje zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne. Znajdź chociaż pȯł godziny w tygodniu, aby pielęgnować swoje zainteresowania i pasje. To da Ci gotowe zaplecze i zapełni wolniejsze chwile, kiedy dzieci wyprowadza się z domu.
2. Dbaj o bliskie przyjaźnie i dalsze znajomości. Kiedy dzieci opuszczą dom bardzo ważne będzie, abyś jak najwięcej przebywała wśród ludzi.
3. Kilka lat przed wielka zmiana zastanów się czym wypełnisz czas, kiedy zyskasz więcej przestrzeni dla samej siebie. Może podejmiesz nowe studia, zapiszesz się na kursy? Może lubisz pomagać innym i zaangażujesz się w wolontariat? Cokolwiek postanowisz, ważne jest abyś myślała o sobie i swoich potrzebach.
Jakie są etapy przeżywania syndromu pustego gniazda?
Pod względem intensywności i wymagań emocjonalnych syndrom pustego gniazda przypomina przeżywanie żałoby po stracie lub trudnej zmianie w życiu.
Wiedza o tym jakie są etapy przeżywania tego trudnego doświadczenia może pomȯc Ci w radzeniu sobie z nakładającymi się emocjami.
Radzenie sobie z żałobą i żalem
Sesja terapeutyczna Ten moduł autoterapii Samopisaniem® poświęcony jest osobom mierzącym się ze stratą. Nazywam się Violetta Rymszewicz i skoro…
Etap pierwszy – Oczekiwanie na wyprowadzkę dziecka
Zanim dzieci opuszczą dom już pojawiają się emocje – duma, ekscytacja i obawa o przyszłość swoją i dzieci. Na tym etapie będziesz oczekiwała na moment wyprowadzki, o którym już wiesz, że z całą pewnością nastąpi.
Etap drugi – Zaprzeczanie wyprowadzce dziecka
W tej początkowej fazie syndromu pustego gniazda będzie Ci jeszcze trudno uwierzyć, że Twoje dziecko naprawdę opuściło rodzinny dom. Pojawi się zwątpienie i nadzieja na to, że pojawią się okoliczności; które spowodują, że dziecko wkrótce wróci pod Twoje skrzydła. Na tym etapie spróbuj uznać, uszanować i zaakceptować swoje emocje. Nie osądzaj samej siebie – nie ma nic złego w tym, co czujesz.
Etap trzeci – Złość i smutek z powodu zmian, jakie dokonały się w Twoim życiu
Na tym etapie może pojawić się złość i smutek. Koniecznie daj sobie przyzwolenie na przeżywanie żałoby po tym etapie macierzyństwa. To naturalne, że odczuwasz głęboką stratę. Daj sobie przestrzeń i czas, których potrzebujesz, aby opłakać i pożegnać przeszłość, zanim przejdziesz do tego, co nadchodzi.
Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z trudnymi emocjami porozmawiaj z kimś bliskim – mężem, przyjaciółką lub kimś z dalszej rodziny. Jeśli potrzebujesz profesjonalnego wsparcia serdecznie zapraszam Cię do wypróbowania naszego modułu terapii pisania ekspresyjnego, który specjalnie poświęciliśmy radzeniu sobie z żałobą i żalem po stracie lub w obliczu zmian życiowych takich jak: wyprowadzka dziecka z domu, rozwód, rozstanie, utrata pracy lub śmierć bliskiej osoby.
Radzenie sobie z żałobą i żalem
Sesja terapeutyczna Ten moduł autoterapii Samopisaniem® poświęcony jest osobom mierzącym się ze stratą. Nazywam się Violetta Rymszewicz i skoro…
Etap czwarty – Akceptacja nowej rzeczywistości
Jeśli podczas pierwszych trzech etapów odpowiednio zadbasz o siebie i swoje emocje, to po pewnym czasie poczujesz ulgę i większą akceptację nowej sytuacji.
Etap piąty – zmiana perspektywy i uleczenie
Psychologowie i terapeuci piszą, że pełny cykl syndromu pustego gniazda trwa od około 18 miesięcy do dwóch lat. Kiedy już zamkniesz za sobą najtrudniejszy etap, nadejdzie powolna zmiana nie tylko Twojego samopoczucia, ale również perspektywy, z którą spojrzysz na swoje nowe życie oraz dumy z samej siebie.
Wychowałaś swoje dziecko na samodzielną, niezależną osobę, która umie radzić sobie w życiu. Wykonałaś kawał dobrej roboty, przyjmij moje gratulacje.
Najczęściej zadawane pytania o syndrom pustego gniazda
Kto najczęściej doświadcza syndromu pustego gniazda?
Trudne emocje po opuszczeniu domu przez dorosłe dzieci mogą pojawić się u obojga rodziców, jednak syndrom pustego gniazda częściej dotyka kobiet. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia rośnie w przypadku matek, które zbudowały swoją tożsamość na macierzyństwie i dobrze spełniały się w tej roli. Jeśli kobieta poświęciła ponad 20 lat swojego życia na zaspokajanie potrzeb i dbanie o dobro dzieci z pominięciem własnych zainteresowań to najprawdopodobniej silniej odczuje syndrom pustego gniazda.
Czy istnieją sposoby radzenia sobie z syndromem pustego gniazda?
Strategie radzenia sobie z syndromem pustego gniazda obejmują przede wszystkim utrzymywanie stałego kontaktu z dziećmi: regularne rozmowy i spotkania nie tylko pomogą utrzymać kontakt, ale również rozwiną nowy rodzaj więzi z dorosłym dzieckiem.
Innym sposobem jest skupianie się na samej sobie i zaspokajaniu własnych potrzeb – powrót do dawnych zainteresowań, poszukanie nowych wyzwań zawodowych lub intelektualnych może pomȯc odwrócić uwagę od opustoszałego domu.
Bardzo ważne jest również utrzymywanie stałego kontaktu z przyjaciółmi i rodziną, a jeśli zachodzi taka potrzeba poszukanie profesjonalnej pomocy.
Jeśli czujesz, że Twoje emocje związane z wyprowadzką dzieci Cię przytłaczają wypróbuj nasze moduły autoterapii pisaniem Samopisanie®. Szczególnie pomocne mogą być moduły poświęcone żałobie odczuwanej wobec straty lub dużych zmian życiowych oraz moduł o tym jak radzić sobie z lekiem.
Radzenie sobie z żałobą i żalem
Sesja terapeutyczna Ten moduł autoterapii Samopisaniem® poświęcony jest osobom mierzącym się ze stratą. Nazywam się Violetta Rymszewicz i skoro…
Radzenie sobie z lękiem i niepewnością
Nazywam się Violetta Rymszewicz i skoro spotykamy się tutaj, to najprawdopodobniej potrzebujesz wsparcia wobec zmian, które pojawiły się w…
Rozważ również zapisanie się na nasz Webinar, pt.: “Puste gniazdo: jak wejść w nowy etap twojego życia?”
Jakie są pozytywne aspekty syndromu pustego gniazda?
Chociaż wyprowadzka dorosłych dzieci z domu i przeżywanie syndromu pustego gniazda jest bardzo trudnym doświadczeniem emocjonalnym to przy odpowiednim dbaniu o siebie i swoje potrzeby kobieta może odnaleźć samodzielność, swoje cele i marzenia, które być może zarzuciła z powodu obowiązków macierzyńskich.
Innym pozytywnym skutkiem przeżytego syndromu pustego gniazda może być ponowne połączenie oraz głębszy związek z partnerem. Bardzo często, jeśli parze w trakcie trwania macierzyństwa i ojcostwa udało się zachować wzajemną bliskość to wyprowadzka dzieci z domu daje szansę na odnalezienie emocji i doświadczeń sprzed czasu, kiedy pojawiły się dzieci.
Czy mogę przygotować się na opuszczenie domu przez moje dzieci tak, aby zmniejszyć objawy syndromu pustego gniazda?
Znacząco może pomóc jeśli już na kilka lat przed planowaną zmianą będziemy wspierać niezależność dzieci, utrzymywać z nimi relacje pełne wsparcia i szacunku, a także dużo rozmawiać o ich planach, marzeniach i aspiracjach. Dzieci, które mają bliski i ciepły kontakt z rodzicami będą starały się utrzymać z nimi kontakt po wyprowadzce z domu.
Bardzo ważne jest również, aby aktywnie pielęgnować swoje zainteresowania i relacje społeczne poza rodzina, dziećmi i rolą rodzica.
Kiedy trzeba zwrócić się po profesjonalną pomoc w przypadku syndromu pustego gniazda?
Zawsze, kiedy smutek, lęk, przygnębienie lub niepokój związany z syndromem pustego gniazda trwa dłużej niż 18 miesięcy lub jest tak intensywny, że utrudnia codzienne funkcjonowanie lub znacząco wpływa na Twoje życie, koniecznie zwróć się po pomoc i wsparcie do specjalisty ds. zdrowia psychicznego.
